●اجازه ندهید ترس و تردید مانع ارتباط شما با فرد دارای معلولیت گردد!
ترس از ناآگاهی و کمبود دانش لازم جهت برخورد در ملاقات با فرد معلول باعث ایجاد اضطراب می شود.
یادمان باشد: فرد دارای معلولیت، دارای احساس است. بنابراین همان طور با او رفتار کنیم که دوست داریم با خودمان رفتار شود.
سعی کنید همیشه معلولیت فرد را نبینید. چنانچه فردی غیر طبیعی و متفاوت رفتار می کند، شما در برخورد، خودتان باشید و اجازه دهید منطق و دوستی موانع احتمالی را از میان بردارند.
● اصول اولیه ی شیوه ی رفتار
1. از پرسش سؤالات شخصی در مورد معلولیت فرد اجتناب کرده و اگر ضرورتی وجود دارد، محتاطانه و محترمانه سؤال مورد نظر را طرح نمایید. در صورتی که فرد تمایلی به پاسخگویی ندارد، به بحث در این ارتباط ادامه ندهید.
2. توجه نمایید که فرد دارای معلولیت ممکن است برای انجام کار یا بیان مسأله ای نیاز به زمان بیشتری نسبت افراد غیر معلول داشته باشد.
3. پیشنهاد کمک خود را مؤدبانه و صبورانه طرح نموده و تا زمان پذیرش آن توسط شخص صبر کنید. در مورد نحوه ی کمک حتماً به توضیحات فرد گوش کرده یا در صورت نیاز از او سؤال نمایید.
4. هنگامی که درصدد برگزاری یک جلسه ، ملاقات و... هستید، امکاناتی که فرد دارای معلولیت نیاز دارد را فراهم کنید و چنانچه در این زمینه مانعی وجود دارد که قابل رفع نیست پیش از آمدن فرد، به او اطلاع دهید.
5. به حق استفاده ی افراد دارای معلولیت از محل پارک ویژه ی ماشین، احترام بگذارید.
● نوشتن یا سخن گفتن در مورد معلولیت...
1. فقط به هنگام ضرورت و در جای مناسب به معلولیت فرد، رجوع نمایید.
2. در سخن گفتن از ادبیاتی استفاده نمایید که به شخص، جدا از نوع معلولیت او اشاره کند. (مثلاً بهتر است بجای "معلول" از عبارت "فرد دارای معلولیت" استفاده کنیم.)
3. واژگان زیر نباید در بافت مربوط به معلولیت به کار روند زیرا مفهوم منفی داشته و موجب القای حس ناتوانی به فرد می گردند:
علیل، محدود به ویلچر، ناقص، ناتوان، سالم، قربانی، فلج، رنجور از، بیمار
4. از واژگانی که نشان دهنده ی خاص بودن افراطی، شجاعت بی نهایت و یا اَبر انسان بودن افراد دارای معلولیت هستند، پرهیز کنید.
راهنمــایـی جهت کاربــــرد زبان منــاسب
● ملاقات و صحبت با فرد دارای معلولیت
1. دست دادن، همیشه شیوه ی استاندارد آغاز یک گقتگو نیست. اگر تردید دارید، از فرد بپرسید که آیا مایل به دست دادن است یا نه. لبخند و عبارات معمول احوال پرسی برای آغاز صحبت مناسب ترند.
2. با همراهان فرد دارای معلولیت سخن نگویید، بلکه مستقیماً با خود او حرف بزنید.
3. در مورد معلولیت فرد تا زمانی که خودش نمی خواهد یا به بحث مرتبط نیست، صحبت نکنید.
4. با افراد دارای معلولیت بزرگسال، مانند دیگر بزرگسالان برخورد کنید و با لحن کودکانه ( کمتر از سن شان) با آنها سخن نگویید.
5. صبر و توجه کامل داشته باشید به خصوص در مواردی که فرد به آهستگی یا با مشقت بسیار صحبت می کند.
6. هرگز تظاهر نکنید آنچه فرد می گوید را درک کرده اید بلکه از او بخواهید حرف خود را تکرار کند و چنانچه متوجه نَشدید از ابزار نوشتن استفاده کنید.
7. در ارتباط با افراد دارای معلولیت می توان از اصطلاحات معمول روزمره و دیگر عباراتی که همه به کار می برند مانند: "به زودی می بینمت" استفاده کرد.
8. اگر در ارتباط با فرد، مرتکب اشتباهی شدید آرامش خود را حفظ کرده و عذرخواهی نمایید، سعی کنید شوخ طبع باشید و تمایل خود را به ایجاد ارتباط نشان دهید.
● شیوه ی برخورد با افرادی که دارای اختلالات یادگیری یا کم توانی ذهنی می باشند.
1. ساده ارتباط برقرار کرده و عبارات یا سؤال خود را به روشنی بیان نمایید.
2. هنگامی که فرد به شما پاسخ می دهد، تمرکز و توجه داشته باشید.
3. به شخص فرصت دهید تا آنچه را در ذهن دارد، بیان کرده یا نشان دهد.
● شیوه ی برخورد با افردای که از صندلی چرخ دار استفاده می کنند.
1. صندلی چرخ دار را تا زمانی که فرد، خودش نخواسته نگه ندارید یا هل ندهید. صندلی چرخ دار بخشی از فضای شخصی صاحب آن محسوب می شود.
2. برای صحبت کردن با شخصی که روی صندلی چرخ دار است مقابل چشمان فرد، نشسته یا بر روی زانوانتان قرار بگیرید.
3. پیش از اینکه شخص به محل دیدار با شما برسد، برای سهولت حرکت صندلی چرخ دار، مبلمان یا صندلی ها را جابه جا کنید.
4. شخص را در مورد محل قرار گرفتن توالت، تلفن و آبخوری ویژه ی معلولین راهنمایی کنید.
5. هنگامی که فرد دارای صندلی چرخ دار را در مسیری راهنمایی می کنید، مسائلی چون فاصله، شرایط آب و هوا و موانع فیزیکی (حصارها، پله ها، برآمدگی های شیب دار و...) را در نظر بگیرید.
● شیوه ی صحبت با افرادی که دارای ناشنوایی یا کم شنوایی هستند.
1. به فرد اجازه دهید تا خودش چگونگی و نوع برقراری ارتباط اعم از استفاده از لب خوانی، زبان اشاره و یا کاربرد نوشتار را تعیین کند.
2. حتی در مواقعی که رابط ناشنوایان حاضر است، خطاب به فرد ناشنوا صحبت کنید.
3. چنانچه شخص قادر به لب خوانی ست به روشنی و با سرعتی متوسط ، مستقیماً با او سخن بگویید.
4. در ارتباط با برخی از افراد دارای اختلال شنوایی بهتر است از جملات ساده تر، حرکات چهره و زبان ایما و اشاره ی بدن استفاده نماییم.
● شیوه ی برخورد با فردی که اختلال در تکلم دارد.
1. در صحبت با چنین فردی توجه داشته، صبور باشید و برای تکمیل کلام و تفکر فرد به او فرصت دهید، سعی در پایان دادن به صحبت های او نداشته باشید.
2. چنانچه متوجه نشدید، از او بخواهید کلام خود را تکرار کند و آنچه شنیده اید را بیان کرده تا دریابید که آیا به درک گفته ی فرد نزدیک شده اید یا خیر.
3. برای استفاده از ابزاری که به سهولت برقراری ارتباط و پیشرفت گفتگو کمک می کنند آمادگی داشته، همچنین در ایجاد ارتباط با شخصی که برای صحبت، تخته ی الفبا یا کامپیوتر مجهز به برنامه ی گفتار ترکیبی به کار می برد، اضطراب نداشته باشید.
● شیوه ی برخورد با افردای که دارای نابینایی، کم بینایی یا معلولیتی هستند که بینایی شان را دچار اختلالاتی کرده است؛
1. هنگام آغاز مکالمه، اطمینان حاصل نمایید که فرد شما را شناخته، در غیر این صورت خودتان و افراد دیگری را که احتمالاً به همراه دارید، معرفی کنید.
2. بدون دلیل و خداحافظی فرد را ترک نکنید.
3. هنگام راهنمایی فرد دچار اختلالات بینایی هرگز او را هل ندهید یا نکشید. اجازه دهید فرد خودش بازوی شما را گرفته سپس با فاصله ی بسیار کمی از او حرکت کنید تا بتوانید هنگام نزدیک شدن به درها، پله ها و موانع شخص را آگاه ساخته و به محل آنها اشاره نمایید.
4. چنانچه با فرد وارد فضایی می شوید، در مورد محیط و محل قرار گرفتن صندلی ها توضیح دهید.
5. در مورد جایگاه قرار گرفتن اشیا توضیح دقیق دهید. (مثلاً : در یک و نیم متری شما ، در جهت عقربه های ساعت یک صندلی قرار دارد.)
